Chuyển đổi số trong kiểm tra và sửa chữa máy nén khí ( QUÉT LASER 3D tích hợp GEN AI)

Tổng hợp: Thanh Sơn

Nguồn: Tạp chí Turbomachinery 1/2025 – Tập 66 – Số 1

Việc kết hợp công nghệ quét laser 3D và trí tuệ nhân tạo tạo sinh (Gen AI) đang giúp quá trình kiểm tra máy nén khí trở nên tự động, nâng cao chất lượng dịch vụ và rút ngắn thời gian sửa chữa lớn. Sự phát triển này đang tạo ra một cuộc cách mạng trong ngành bảo trì và sửa chữa thiết bị công nghiệp, mang lại những lợi ích to lớn về hiệu quả vận hành, chi phí và độ tin cậy của thiết bị.

GEN AI VÀ QUÉT LASER 3D LÀ GÌ?

Gen AI (Trí tuệ nhân tạo tạo sinh)

Gen AI (Generative AI) là một nhánh của trí tuệ nhân tạo tập trung vào việc tạo ra nội dung mới dựa trên dữ liệu đã có, như văn bản, hình ảnh, âm thanh và thậm chí cả mô hình 3D. Không giống như AI truyền thống chỉ dự đoán hoặc phân loại dữ liệu, Gen AI có thể sáng tạo ra nội dung hoàn toàn mới dựa trên các mẫu đã học.

Trong lĩnh vực kiểm tra và sửa chữa máy nén khí, Gen AI được sử dụng để:

• Phân tích dữ liệu quét 3D và các dữ liệu kiểm tra khác, phát hiện sớm các dấu hiệu hỏng hóc tiềm ẩn.
• Đề xuất giải pháp sửa chữa bằng cách so sánh với các dữ liệu lịch sử và kinh nghiệm bảo trì trước đó.
• Tạo tài liệu hướng dẫn tự động cho quy trình sửa chữa, giúp kỹ thuật viên thao tác dễ dàng và chính xác hơn.
• Xây dựng chatbot hỗ trợ kỹ thuật, giúp tìm kiếm thông tin từ tài liệu nội bộ nhanh chóng như một “kỹ sư ảo”.

Quét laser 3D

Quét laser 3D là công nghệ sử dụng tia laser để ghi lại hình dạng và kích thước của vật thể một cách chi tiết và chính xác. Công nghệ này tạo ra bản sao kỹ thuật số 3D với độ phân giải cao, giúp kỹ thuật viên dễ dàng phân tích và đánh giá tình trạng của máy móc mà không cần tháo rời quá nhiều bộ phận.

Trong ngành bảo trì và sửa chữa máy nén khí, quét laser 3D được ứng dụng để:

• Tạo mô hình kỹ thuật số chính xác của các bộ phận như rôto, cánh quạt, hay ổ trượt, giúp phát hiện các sai lệch dù là nhỏ nhất.
• Kiểm tra nhanh chóng và hiệu quả hơn bằng cách so sánh bản quét với bản vẽ kỹ thuật hoặc dữ liệu gốc của nhà sản xuất.
• Phát hiện hao mòn bất thường, lệch trục, hay các hư hỏng bên trong mà phương pháp đo đạc thủ công khó nhận biết.
• Lắp ráp ảo trước khi thực hiện ngoài thực tế, giúp phát hiện sớm các vấn đề về độ khớp hay va chạm, từ đó tối ưu hóa quá trình sửa chữa và giảm thiểu rủi ro sai sót.

THAY ĐỔI CÁCH TIẾP CẬN TRUYỀN THỐNG

Trước đây, để kiểm tra máy nén khí trước khi sửa chữa hoặc đại tu, công việc thường rất mất thời gian. Thiết bị phải được gửi đến trung tâm dịch vụ của nhà sản xuất, nơi các kỹ thuật viên tháo rời từng bộ phận, đo đạc bằng tay và xem xét kỹ các chi tiết như rôto, cánh quạt, hay ổ trượt để tìm dấu hiệu hỏng hóc. Quy trình thủ công này không chỉ tiêu tốn nhiều thời gian mà còn phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm của kỹ thuật viên, dễ gây ra sai sót và không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối.

Trong khi đó, việc đo đạc thủ công khó có thể phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn như hao mòn bất thường, lệch trục, hay hư hỏng bên trong. Điều này dễ dẫn đến hỏng hóc nghiêm trọng hơn, làm gián đoạn sản xuất và tăng chi phí bảo trì.

Quét laser 3D giúp đẩy nhanh quá trình kiểm tra

Gần đây, công nghệ quét laser 3D đã được áp dụng để phát hiện nhanh các lỗi vật liệu hoặc kích thước không đạt yêu cầu. Nhờ đó, công việc đo đạc thủ công được giảm bớt đáng kể, giúp kỹ thuật viên dễ dàng hình dung và đánh giá tình trạng các bộ phận máy nén. Tuy nhiên, để khai thác triệt để dữ liệu từ quét 3D, cần phải có thêm các bước xử lý và phân tích chuyên sâu.

 CÔNG NGHỆ QUÉT LASER 3D – NỀN TẢNG CỦA SỰ CHÍNH XÁC

Gần đây, quét laser 3D đã trở thành một công cụ hữu ích, giúp phát hiện nhanh các lỗi vật liệu hoặc kích thước không đạt yêu cầu, tiết kiệm rất nhiều công sức. Công nghệ này cho phép tạo ra bản sao kỹ thuật số chi tiết của các bộ phận máy nén với độ chính xác cao đến từng micromet, giúp dễ dàng phát hiện các sai lệch dù là nhỏ nhất.

Quét laser 3D giúp giảm bớt việc đo đạc thủ công, thậm chí trong nhiều trường hợp không cần làm tay nữa. Điều này giúp kỹ thuật viên đỡ vất vả hơn và dễ hình dung các bộ phận. Đặc biệt, công nghệ này còn hỗ trợ việc lắp ráp ảo trước khi thực hiện ngoài thực tế, giúp phát hiện sớm các vấn đề về độ khớp hay va chạm, từ đó tối ưu hóa quá trình sửa chữa và giảm thiểu rủi ro sai sót.

Ví dụ, khi quét cánh quạt cấp 1, hệ thống có thể chỉ ra ngay những chỗ đạt hoặc không đạt tiêu chuẩn. Điều này giúp rút ngắn thời gian kiểm tra và sửa chữa, đảm bảo chất lượng đồng đều giữa các trung tâm dịch vụ. Tuy nhiên, để khai thác triệt để dữ liệu từ quét 3D, cần phải có thêm các bước xử lý và phân tích chuyên sâu.

GEN AI – TRỢ THỦ ĐẮC LỰC TRONG KIỂM TRA VÀ PHÂN TÍCH DỮ LIỆU

Các công ty đang tiến xa hơn bằng cách kết hợp quét laser 3D với Gen AI. Sự kết hợp này không chỉ tự động hóa việc kiểm tra mà còn cải thiện dịch vụ và đẩy nhanh quá trình sửa chữa.

Các chương trình kiểm tra tự động được thiết kế riêng cho từng loại máy sẽ lấy ra những số đo quan trọng từ bản quét 3D. Sau đó, dữ liệu được gửi đến một nền tảng số, nơi kỹ thuật viên có thể kiểm tra máy ngay tại nhà máy mà không cần gửi đi nơi khác để xử lý.

Gen AI phân tích dữ liệu từ bản quét cùng với dữ liệu từ các bước kiểm tra thủ công (như kiểm tra không phá hủy - NDT) để đưa ra gợi ý sửa chữa. Thông tin này còn được liên kết với hệ thống quản lý của công ty, giúp đội ngũ bán hàng và sửa chữa trả lời khách hàng nhanh hơn về thời gian và chi phí.

GIẢM THIỂU SAI SÓT – NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG

Việc áp dụng Gen AI trong quy trình kiểm tra và sửa chữa giúp hạn chế sai sót, đảm bảo chất lượng sửa chữa đồng đều giữa các trung tâm và rút ngắn thời gian đại tu. Nhờ vậy, với nhiều bộ phận, thời gian kiểm tra và sửa chữa đã giảm hơn một nửa.

Gen AI còn hỗ trợ tìm kiếm thông tin một cách thông minh. Với các sản phẩm cũ, việc lục lọi tài liệu hay cơ sở dữ liệu mất rất nhiều thời gian. Chatbot được tạo ra từ Gen AI hoạt động như một “kỹ sư ảo”, có thể tìm và giải thích thông tin từ tài liệu nội bộ nhanh chóng.

Gen AI hỗ trợ tìm kiếm thông tin thông minh

Với các sản phẩm cũ, việc tra cứu tài liệu kỹ thuật thường gặp nhiều khó khăn, đặc biệt khi các kỹ sư kỳ cựu đã nghỉ hưu và kiến thức chuyên môn bị thất truyền. Gen AI đã giải quyết vấn đề này bằng cách tạo ra chatbot hoạt động như một “kỹ sư ảo,” giúp tìm kiếm và giải thích thông tin từ tài liệu nội bộ nhanh chóng và chính xác hơn so với cách tìm kiếm từ khóa truyền thống.

Ví dụ, khi cần tìm cách sửa chữa ổ trục bị hỏng, chatbot sẽ cung cấp đầy đủ thông tin từ yêu cầu kiểm tra, giới hạn lớp phủ, phương pháp sửa chữa, cho đến các bước tiếp theo cần thực hiện.

 TÍCH HỢP QUÉT LASER 3D NGAY TẠI HIỆN TRƯỜNG

Việc mang quét laser 3D ra hiện trường giúp thu thập dữ liệu chi tiết hơn và linh hoạt trong quá trình thực hiện. Với một số công việc kiểm tra, mọi thứ có thể được làm ngay tại chỗ mà không cần gửi máy đến trung tâm dịch vụ.

Quét tại chỗ còn giải quyết được nhiều vấn đề khác ngoài sửa máy nén. Ví dụ, một nhà máy đã dùng quét laser để thiết kế lại đường ống thoát nước khi tháo máy nén, tạo bản vẽ mới nhanh chóng mà không cần hàn tại chỗ.

Hình 1: Sử dụng công nghệ quét laser để kiểm tra cánh quạt lớn có mặt hở.

Quét laser còn cho phép “lắp ráp ảo” các bộ phận máy nén trước khi làm thật, giúp phát hiện sớm vấn đề về độ khớp hay va chạm. Nhờ vậy, các bước gia công có thể hoàn thành trước, tránh chậm trễ khi sửa chữa hoặc khi nhà máy ngừng hoạt động.

Ví dụ, khi cần kiểm tra độ phẳng của bệ máy nén, quét laser tại chỗ có thể phát hiện ngay các sai lệch kích thước, giúp khách hàng có biện pháp xử lý kịp thời. Ngoài ra, công nghệ này còn hỗ trợ “lắp ráp ảo” các bộ phận trước khi thực hiện lắp ráp thực tế, giúp phát hiện sớm các vấn đề về khớp nối hoặc va chạm, từ đó giảm thiểu sai sót và rút ngắn thời gian sửa chữa.

Kiểm tra kỹ thuật số theo thời gian thực

Quét laser 3D giúp giảm thiểu, thậm chí loại bỏ, việc đo kích thước thủ công. Mặc dù chỉ riêng khả năng này đã giúp giảm tải công việc cho kỹ thuật viên và cải thiện khả năng hình dung chi tiết về bộ phận, nhưng vẫn cần các bước bổ sung để khai thác tối đa dữ liệu quét thu được.

Các đoạn mã kiểm tra tự động được tùy chỉnh cho từng loại và mẫu máy cụ thể sẽ trích xuất các thông số quan trọng từ bản quét 3D. Ví dụ, bản quét bánh công tác cấp 1 sẽ cho thấy kích thước nào đạt và không đạt yêu cầu.

Dữ liệu đo từ bản quét 3D sau đó được xuất sang nền tảng kiểm tra kỹ thuật số để phân tích ngay tại chỗ, loại bỏ nhu cầu xử lý dữ liệu ở nơi khác.

Hình 2: Hình ảnh từ giao diện của nền tảng kiểm tra kỹ thuật số cho thấy cách kết hợp dữ liệu quét cùng dữ liệu từ các phương pháp kiểm tra không phá hủy (NDT) để tạo ra các đề xuất sửa chữa thông qua Gen AI. Tất cả thông tin này được đồng bộ với hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) và quản lý vòng đời sản phẩm (PLM), giúp đội ngũ bán hàng và kỹ thuật có thể phản hồi nhanh chóng và chính xác hơn về thời gian và chi phí cho khách hàng.

 

Hình 2: cho thấy giao diện của nền tảng này, nơi kết quả quét kết hợp với dữ liệu từ các bước kiểm tra thủ công (như kiểm tra không phá hủy - NDT) được Gen AI phân tích để đưa ra gợi ý sửa chữa.

Thông tin này còn được liên kết với hệ thống quản lý của công ty, giúp đội ngũ bán hàng và sửa chữa trả lời khách hàng nhanh hơn về thời gian và chi phí. Quy trình này giúp hạn chế sai sót, đảm bảo chất lượng sửa chữa đồng đều giữa các trung tâm và rút ngắn thời gian đại tu. Nhờ vậy, với nhiều bộ phận, thời gian kiểm tra và sửa chữa đã giảm hơn một nửa.

Thay đổi cách làm truyền thống

Các nhà máy luôn tìm cách giảm thời gian ngừng máy để tăng hiệu quả sản xuất và kéo dài tuổi thọ thiết bị. Việc ứng dụng công nghệ quét laser 3D và Gen AI không chỉ giúp kiểm tra nhanh chóng và hiệu quả hơn mà còn mở ra khả năng tự động hóa quy trình sửa chữa.

Trong tương lai, khi công nghệ này phát triển, nó sẽ trở thành tiêu chuẩn cho kiểm tra và sửa chữa máy nén khí, mang lại lợi ích rõ ràng về giảm chi phí, nâng cao chất lượng và rút ngắn thời gian đại tu.

 ---

Xin chào bạn! 

Nếu bạn đang thích trang web của chúng tôi và thấy các bài viết của chúng tôi hữu ích, chúng tôi rất mong nhận được sự ủng hộ của bạn. Với sự giúp đỡ của bạn, chúng tôi có thể tiếp tục phát triển tài nguyên và cung cấp cho bạn nội dung có giá trị hơn nữa. 

 Cảm ơn bạn đã ủng hộ chúng tôi. 

Nguyễn Thanh Sơn

Related Posts by Categories