Thanh Sơn biên dịch từ SKF handbook, Bản quyền thuộc về baoduongcokhi.com
(Có chỉnh sửa lại so bản dịch cũ 2009)
TÌM HIỂU VÒNG BI
Giới Thiệu
Người cổ xưa đã dùng lực để đẩy hoặc
kéo một vật nặng qua một đoạn đường dài trong cuộc sống sinh tồn của mình.
Công sức để di chuyển một vật giảm
đáng kể, khi con người khám phá ra một hình thức bôi trơn khá đơn giản là dùng bùn
và nước.
Việc phát minh ra bánh xe (chuyển động lăn tròn), thay vì chuyển động trượt, sẽ mất ít công sức hơn. Điều này lý giải tại sao, các ổ đỡ/bạc (bearing), gồm ổ trượt (plain bearing), ổ lăn/vòng bi (Rolling-element bearing), chỉ sử dụng kiểu chuyển động lăn, được sử dụng nhiều hơn cho các máy móc, khi mà ở ổ trượt, kim loại trượt trên kim loại gây sự mài mòn đáng kể.
Máy móc đầu tiên sử dụng ổ trượt bằng
gỗ thấm dầu và trục quay bằng thép. Dần dần khi mà nghành công nghiệp sản xuất
và ngành kim loại phát triển, thì ổ trượt được thay bằng lăn với các con lăn ở
giữa hai vòng thép. Điều này đã làm giảm ma sát và tăng tuổi thọ của ổ đỡ.
Lịch sử hãng vòng bi SKF
Năm 1907, Sven Winquist đã thiết kế
ra vòng bi cầu tự lựa 2 dãy (Self-aligning ball bearings).
Khi còn làm kỹ sư của nhà máy dệt lớn, ông trở nên quan tâm đến vòng bi và nhận
ra tầm quan trọng của việc cải tiến thiết kế sau này.
Các loại con lăn
Tất cả các vòng bi đều có thể truyền tải qua các con lăn. Phụ thuộc vào loại con lăn mà người ta chia ra hai loại là vòng bi cầu và vòng bi đũa. Các bi cầu của vòng bi truyền tải qua bề mặt nhỏ - tiếp xúc điểm. Vì thế mà khả năng chịu tải của vòng bi cầu thấp hơn vòng bi đũa - với tiếp xúc đường
Tại sao cần phải có ổ
đỡ?
Mục đích chính của ổ đỡ là truyền tải giữa phần tĩnh (thường
là vỏ máy) và phần động (thường là trục máy) với trở lực nhỏ nhất.
Tải mà nó mang tăng theo các yếu tố sau:
- Khối lượng của máy và các chi tiết
- Khối lượng của vật nó mang
- Sự thay đổi mômen
- Sự truyền năng lượng
Đối với vòng bi hay ổ lăn/bạc đạn,
(tiếng anh cũng có nhiều tên như ổ đỡ chống ma sát (anti-friction bearing), ổ lăn
(rolling element bearing/roller bearing),
thì tải này phải được truyền giữa vòng trong (ca trong) và vòng ngoài (ca
ngoài) của vòng bi qua các con lăn.
Tại sao lại dùng vòng bi
Ở ổ đỡ trượt, khi trục trượt trong một ổ đỡ trượt, 2 bề mặt thực tế không tiếp xúc trực tiếp mà tách khỏi bề mặt ổ đỡ bởi một màng dầu bôi trơn. Ở ổ đỡ lăn, vòng trong lăn qua bi lăn bên trong vòng ngoài.
Ở cùng
điều kiện tải giống nhau, lực ma sát trên ổ đỡ trượt lớn hơn. Hơn nữa lực ma
sát trên ổ đỡ trượt thay đổi theo tốc độ quay, nhưng lại không đổi với ổ đỡ lăn
(xem sơ đồ trên).
Các bộ phận của vòng bi
Nắp bịt kín, cần thiết để bảo vệ bị nhiễm bẩn từ
ngoài vào, nhằm kéo dài tuổi thọ của vòng bi.
Ca ngoài, thường được lắp cố định với vỏ máy
(phần tĩnh). Rãnh trong ca ngoài thường có hình dạng cầu hay trụ côn, v.v…tùy
vào loại bi.
Ca trong, thường được lắp cố định với trục máy
(phần động). Rãnh trong ca trong thường có hình dạng cầu hay trụ côn, v.v…tùy
vào loại bi.
Vòng giữ bi, tách các bi không cho tiếp xúc với
nhau và giữ các bi liền một dãy với nhau.
Bi có thể là bi cầu hay bi đũa trụ, đũa
côn hoặc bi kim. Khi quay chúng truyền tải tác động lên rãnh bi ca trong và
rãnh bi ca ngoài
Nhận xét
Đăng nhận xét
Các bạn có câu hỏi gì, cứ mạnh dạn trao đổi nhé, baoduongcokhi sẵn sàng giải đáp trong khả năng của mình.